Krank Mili Nedir?

Krank Mili Nedir?

Otomobillerde motorun güç üretme mekanizmasının en önemli bileşenlerinden biri olan krank mili; motordaki pistonların aşağı yukarı hareketlerini dönme hareketine dönüştürme görevini üstlenen bir parçadır. Motorun mekanik güç üretirken pistonların yama odasında sıkışan hava ile yakıt karışımını ateşlenerek aşağı doğru hareket etmektedir. Krank mili sayesinde bu hareket dönme hareketine dönüşerek motordaki tahrik sistemi sayesinde tekerleklere aktarılır.

Genel olarak çelik, dökme demir, alüminyum alaşımlarından yapılan krank milinin bölümlerini şu şekilde açıklayabiliriz;

• Dönen kısma krank milinin gövdesi adı verilmektedir.
• Pistonların bağlı olduğu krank milinin dönmesini sağlayan kollara ‘kam kolu’ denilmektedir.
• Pistonları krank miline bağlayan çubuklar konnektör çubuğu olarak adlandırılır.
• Motoru dengede tutarak titreşimin kontrol edilmesine yardımcı olan parçalara ‘denge kolları’ denilir.
• Puley ya da ağız dişlileri adı verilen parçalar ise krank milinin diğer bileşenler ile (su pompası, alternatör vb.) senkronize olmuş şekilde çalışmasını sağlamaktadır.

Krank milinin ne olduğu, nasıl bir yapıda olduğu ve hangi parçalarla birlikte çalıştığını belirttikten sonra krank mili konum sensörü ve krank milinin ne işe yaradığı hakkında en çok merak edilen detayları bu içeriğimizin devamında sizlerle paylaşıyor olacağız.

Krank Mili Konum Sensörü

Motorlardaki en önemli sensörlerden biri olan krank mili konum sensörü motorun çalışmasını kontrol ederek motor yönetim sistemine doğru bilginin ulaşmasını sağlamakla görevlidir. Krank milinin yerini ve hızını doğru şekilde algılayan bu sensör elde ettiği verileri aracın motor kontrol ünitesine aktarımını sağlamaktadır. Böylece motor ateşleme zamanlaması ile yakıt enjeksiyonunu doğru şekilde ayarlamaktadır. Bunun dışında konum sensörünün araçtaki görevlerinden bazılarını şu şekilde belirtebiliriz;

• Krank mili konum sensörü motorun hızını takip ederek motorun dakikadaki dönüş sayısını (devir sayısını) hesaplar. Bu bilgi ile motorun çalışma hızını motor performansını arttırmaya yönelik optimizasyonlarda kullanır. Örnek olarak motor soğutma sistemini devreye sokabilir. 
• Sensörün bir başka görevi de yakıt enjeksiyonu zamanlaması yapmaktır. Krank milinden gelen verilere göre yakıt enjeksiyonu zamanlaması yapılır ve motorun döngüsüne göre hangi silindire ne zaman yakıt enjekte edileceği ayarlanır.
• Son olarak krank mili konum sensörü motorun çalışma durumunu belirlemektedir. Bu sensör sayesinde motorun ne zaman stop ettiği, ne zaman çalıştığı belirlenebilmektedir. Eğer motordaki krank mili dönmüyorsa sensör bunu algılayarak motor kontrol ünitesine haber verir.

Krank Mili Ne İşe Yarar?

Otomobillerin en önemli parçalarından biri olan krank milinin en temel görevi pistonların aşağı yukarı yaptığı hareketi dönme hareketine çevirmektir. Bu parça motorun silindirlerine bağlı olan pistonlar ile bağlı şekilde çalışmaktadır. Pistonların her biri konnektör çubuğu sayesinde krank milinin üzerine bağlanmaktadır. Pistonlar normalde aşağı yukarı hareket edeceklerdir. Ancak konnektör çubuğu sayesinde hareket krank miline iletilir ve krank mili hareketi dönme eylemine dönüştürür.

Krank milinin dönme hareketi sayesinde motorda mekanik güç açığa çıkar ve bu da motorun tüm işlevlerini yerine getirebilmesi için gereken enerjiyi sağlamış olur.

Krank milinin yüzey kısmında genel olarak; dişliler, denge kolları ve kam kolları bulunmaktadır. Bu parçalar sayesinde;

• Güç iletimi eksantrik mile (zamanlama sistemine) aktarılabilir,
• Motorun denge sistemi desteklenmiş olur,
• Motorun diğer bileşenlerinin senkronize şekilde çalışmasına yardım edilir.

Krank Mili Arızalandığında Ne Olur?

Krank mili; motorda yeterli yağın olmaması, aşırı yüklenme, mil yataklarında hasar ya da aşınma meydana gelmesi ve motorun dengeli çalışmaması sonucunda millerde aşırı titreşim açığa çıkması gibi nedenlerle arızalanma ortaya çıkabilir. Krank milinin arızalandığı genellikle şu belirtilerden anlaşılmaktadır;

• Motorda aşırı titreşim görülmeye başlanır.
• Motordan metalik tıkırtı sesleri gelebilir.
• Motorun performansında düşüş görülebilir.
• Yağ sızıntısı fark edilebilir.

Krank mili arızasının çözümünde sorunun neden ileri geldiğini tespit etmek izlenecek olan yolun belirlenmesi için çok önemlidir. Araçtaki probleme göre; mil yatakları değiştirilebilir, milin kendisi değiştirilebilir, mille bağlantılı olan dişliler değiştirilebilir veya bağlantılı başka parçalarda bir arızalanma tespit edilirse bunlar değiştirilebilir. Ardından arızanın tamamen ortadan kalkıp kalkmadığını kontrol etmek için araçta;

• Yağ seviyesi kontrol edilir.
• Soğutma sıvılarına bakılır.
• Motorun çalışırken anormal ses ya da titreşim yapıp yapmadığı kontrol edilir.

Motorun düzgün şekilde çalışabilmesi ve daha büyük hasarların ortaya çıkmasını engellemek adına krank mili arıza belirtilerini fark ettiğinizde zaman kaybetmeden aracınızı servise götürmenizin oldukça önemli olduğunu unutmamalısınız.

Teknik servis yazılımı hakkında bilgi almak için TIKLA

Canbus Otomotiv Yazılımları, Aggres Yazılım kuruluşudur.